Końcówka roku dla nieruchomości handlowych w Polsce stała pod znakiem wzrostu inflacji i idących za nim różnych konsekwencji, wzrostów cen energii oraz skutków wojny w Ukrainie. Analiza zachowań zakupowych pokazała, że Polacy nie odwrócili się od e-handlu, moda na zakupy w parkach handlowych trwa, a marki dyskontowe coraz mocniej rozpychają się na rynku. W swoim cyklicznym raporcie eksperci BNP Paribas Real Estate prognozują, że ten rok zapisze się m.in. modernizacjami starszych obiektów i rosnącą popularnością inwestycji mixed-use.
Na koniec minionego roku w Polsce było około 15,7 mln m kw. powierzchni handlowej, w tym 410 tys. m kw., które zostały oddane na rynek w ostatnich 12 miesiącach. W tym czasie największym debiutującym obiektem zostało centrum Karuzela w Kołobrzegu (30 tys. m kw.). Otwarty pod koniec października obiekt to ósmy projekt w portfelu Karuzeli, który dzięki jego oddaniu do użytkowania powiększył się do 90 tys. m kw. powierzchni.
Z raportu BNP Paribas Real Estate Poland wynika, że w budowie pozostaje około 270 tys. m kw. nowej powierzchni, z planowanym terminem zakończenia prac do końca 2024 roku. Wśród największych powstających inwestycji handlowych są: Koszalin Power Center (38 tys. m kw.), centrum Karuzela w Białej Podlaskiej (28 tys. m kw.) oraz Vendo Park w Szczecinie (24 tys. m kw.).
– Obraz rynku w minionym roku mocno ukształtowały czynniki związane z wojną, szalejącymi podwyżkami, a także ciągnącymi się globalnymi skutkami pandemii. Nie ułatwiały one decyzji o starcie nowych inwestycji, część z nich została odłożona na półkę. Rosnące koszty to coś, co będzie miało kluczowy wpływ na sytuację na rynku handlowym w tym roku. Drogie budowy, drogie koszty eksploatacji i rekordowe stawki mediów będą miały swoje odbicie w rosnących czynszach. Szacujemy, że po indeksacji obciążenia wzrosną jednorazowo z 7 proc. do 9 proc., dla wielu najemców będzie to ciężki orzech do zgryzienia – mówi autorka raportu Klaudia Okoń, konsultantka z działu Business and Intelligence HUB, BNP Paribas Real Estate Poland.
Miniony rok pokazał dominację parków handlowych zarówno w nowej podaży jak i w przypadku trwających procesów budowlanych. W całym 2022 roku około 60 proc. otwartych obiektów zaliczało się do segmentu parków handlowych. Polacy nie zrezygnowali ze zwyczajów nabytych w trakcie pandemii, a codzienne zakupy nadal lubią robić szybko, wygodnie, blisko domu i najlepiej w sklepach z atrakcyjną ofertą cenową. To paliwo do rozwoju parków handlowych, również w mniejszych miejscowościach. To także impuls dla marek dyskontowych, takich jak Dealz, Action i Pepco. Eksperci BNP Paribas Real Estate Poland pokazują, że parki jeszcze większy udział, bo około 80. proc., zanotowały w sumarycznej powierzchni nowo budowanych oraz przebudowywanych obiektów. Do tej kategorii zaliczały się też przebudowywane obiekty na miejscu dawnego Tesco.
Modernizacje, przebudowy i rozbudowy to procesy, którym z roku na rok coraz częściej będą poddawane starsze obiekty. Zwłaszcza, że te, które mają 10 lat i więcej stanowią w Polsce ponad połowę dostępnym zasobów. To trend który wpisuje się w obowiązujące polityki ESG. Duże zmiany czekają łódzką Sukcesję, która zgodnie z zapowiedziami nowego właściciela ma tonąć w zieleni, nawiązywać do fabrykanckiej przeszłości miasta i wprowadzać pod dach centrum nowe funkcje. Szacowany koszt zmian w centrum oscyluje wokół 50 mln zł.
W Krakowie trwa wyburzanie znanego centrum, Galerii Plaza. Na miejscu niedziałającego od 2021 obiektu właściciel, firma Strabag Real Estate, zamierza postawić nowoczesne, wielofunkcyjne centrum wybudowane w zgodzie z zasadami zrównoważonego rozwoju oraz gospodarki o zamkniętym obiegu. Obecnie inwestor jest na etapie planowania i projektowania różnych wariantów inwestycji mixed-use, której realizację zaplanowano na lata 2023-2025. Autorzy raportu podkreślają, że rozwój projektów o zróżnicowanych funkcjach, z przemyślanymi przestrzeniami publicznymi, a do tego często biorących pod uwagę potrzeby lokalnych społeczności i mających wartość miastotwórczą oraz placemakingową to ścieżka, którą coraz chętniej podążają inwestorzy i deweloperzy.
Czwarty kwartał na rynku inwestycyjnym nieruchomości komercyjnych w Polsce należał do transakcji dotyczących obiektów handlowych. Fabrice Paumelle, dyrektor Działu Powierzchni Handlowych zwraca uwagę, że po wielu kwartałach dominacji małych formatów, inwestorzy na radar znów wzięli duże centra handlowe.
– Wróciły dawno niewidziane zakupy dużych centrów. Za 250 mln EUR sprzedano Forum Gdańsk, co było największą transakcją obejmującą nieruchomość handlową w Europie Środkowej i Wschodniej. Rozpędzony NEPI Rockcastle, nowy właściciel Forum, zdążył w tamtym roku za 127 mln Euro kupić też toruńskie centrum Atrium Copernicus. To już trzynasty obiekt funduszu w Polsce – mówi Fabrice Paumelle. Dodatkowo FREY podpisał z Ingka Centers umowę na zakup Parku Handlowego Matarnia w Gdańsku za 105 mln EUR.
Końcówka roku przyniosła też zmiany w świecie najemców. Pierwszy butik w Polsce otworzył brytyjski dom zapachowy Jo Malone. Na debiutancką lokalizację wybrał centrum Westfield Mokotów. W tym samym czasie i z tego samego centrum zniknął inny sklep, należący do amerykańskiej sieci Hollister. Choć marka wystartowała w Polsce w 2012 roku, to salon na warszawskim Mokotowie był jej jedyną lokalizacją.